De ecologische handafdruk
Als het over klimaatvriendelijk leven gaat, denken veel mensen als eerste aan de fiets of het openbaar vervoer nemen, veggieburgers eten of zonnepanelen op je dak leggen. Daarmee verklein je je ecologische voetafdruk. Wat noodzakelijk is, soms wat lastig is en vrijwel altijd voldoening geeft.
En heel individueel.
Bij KlimaatContact geloven we dat individuele verandering nodig is, maar niet voldoende is. Willen we klimaatvriendelijk leven voor iedereen mogelijk, makkelijk en betaalbaar maken? Dan moet het systeem op de schop.
Daar komt de ecologische handafdruk bij aan te pas, een aanvulling op de ecologische voetafdruk.
Wat is de ecologische handafdruk?
hand·af·druk (de; m; meervoud: handafdrukken): de impact die jij hebt op jouw omgeving; persoonlijke acties en/of gesprekken die invloed hebben op de houding of het gedrag van anderen;
Je handafdruk groeit wanneer jouw actie mensen om je heen doet nadenken over hun eigen impact, zodoende maakt jouw handafdruk van duurzame keuzes en gedrag mee de norm. Je voetafdruk verlagen is beperkt, je handafdruk vergroten is vrijwel oneindig.
Klimaatgesprekken voeren is een handafdrukactie, je inzetten voor een groener mobiliteitsbeleid op het werk ook, net als veranderen van bank.
Verschillende soorten handafdruk – een bonte verzameling aan mogelijkheden
Het mooie aan de handafdruk, is dat die in allerlei soorten en maten komt. Je kunt hem dus heel goed aanpassen aan waar jij energie van krijgt en op dit moment in jouw leven past.
Niet iedereen hoeft altijd alles te doen, zoek uit wat bij jou past!
In dit artikel geven we véél concrete voorbeelden ter inspiratie. Zo kun je zelf ontdekken hoe jij jouw handafdruk kan en wil vergroten.
Noot: dit zijn geen exclusieve categorieën, een actie is vaak in verschillende hokjes te plaatsen.
De voetafdruk als aanleiding voor een handafdruk
Bijvoorbeeld:
- Je vraagt op de buurtapp of iemand gereedschap te leen heeft omdat je besloot om een jaar zo weinig mogelijk nieuwe spullen te kopen.
- Je vertelt aan je collega’s dat je met je partner afgesproken hebt om alle afstanden onder de 7 kilometer vanaf nu met de fiets te doen.
Vragen stellen naar klimaatvriendelijk aanbod of gedrag
Bijvoorbeeld:
- Vragen of je ook de kosten voor een treinticket of fietskilometers terugbetaald kunnen worden.
- Vragen in een restaurant of ze een vegan gerecht of plantaardige melk bij de koffie aanbieden.
- Vragen naar de herkomst van kleding.
- Vragen of de klimaatimpact van AI ook meegenomen wordt in een voorstel.
Je financiële handafdruk!
Ook het financiële systeem kan verandering gebruiken
Bijvoorbeeld:
- Verander naar een bank met klimaatbeleid. https://www.fairfin.be/bankwijzer
- Voer een klimaatgesprek met de bankbediende.
- Investeer in duurzame bedrijven, verkoop je aandelen in fossiele brandstof (en praat hierover!).
- Doe een gift voor organisaties die zich inzetten voor het klimaat zoals Fairfin, Klimaatzaak, Greenpeace, Bos+, KlimaatContact.
Stop je tijd en energie in een klimaatvriendelijke wereld
Bijvoorbeeld:
- Zorg dat je job bijdraagt aan een klimaatvriendelijke toekomst.
- Doe vrijwilligerswerk bij een voedselteam, natuurbeheer, KlimaatContact… Zoek uit waar je zelf energie van krijgt.
- Kijk hoe je jouw talenten kunt inzetten.
Doe niet mee!
Vaak een voetafdrukactie, maar je geeft ook een boodschap aan verkopers en producenten.iële systeem kan verandering gebruiken
Bijvoorbeeld:
- Geen fruit meer kopen dat ingevlogen wordt.
- Geen gratis kinderspeelgoed / sportshirts / bedankjes bij een klanttevredenheidsonderzoek / niet-biologische bloemen aannemen.
Extra handafdruk: aangeven dat je het heel erg waardeert dat ze iets voor je willen doen, maar dat je weigert omwille van je liefde voor de wereld. - Geef een ervaring in plaats van spullen.
Anderen motiveren en complimenteren met wat ze (al dan niet bewust) doen!
Deze kan vaker dan je denkt!
Bijvoorbeeld:
- ‘Amai!’ en ‘Chapeau!’ zeggen tegen een collega die door weer en wind toch dapper met de fiets gekomen is.
- ‘Wat fijn dat ik hier met mijn eigen bakje mag komen’ tegen de eigenaar van de frituur.
- ‘Amai, zo fijn dat je dit doet’ zeggen tegen de tuinranger die vrijwillig komt kijken hoe je meer biodiversiteit in je tuin kunt krijgen.
Je online handafdruk
Bijvoorbeeld:
- ‘Like’ en deel klimaatrelevante berichten.
- Spreek je online uit voor beter klimaatbeleid.
- Volg mensen die jou meer leren over klimaatvriendelijk leven en systeemverandering.
(Wees je ervan bewust dat deze handafdrukactie vaak ook je voetafdruk vergroot.)
Wijs anderen de weg
Bijvoorbeeld:
- Deel je auto, huis, grasmaaier, …
- Laat zien hoe jij internationale treinen boekt en neem je collega’s mee op sleeptouw naar een conferentie.
- Deel een lekker plantaardig recept in de familiewhatsapp.
- Verbind mensen die elkaar kunnen helpen met elkaar.
- Als je voelt dat het kan landen: deel informatie.
Breng mensen samen, wees ‘de lijm’
Bijvoorbeeld:
- Breng klimaatambassadeurs samen
- Organiseer een kledingruil of weggeefkast.
- Kook soep voor je buren tijdens een avond over fietsvakanties / het vergroenen van de wijk.
- De jongeren van Youth for Climate mogen je tuinhuis gebruiken voor hun vergaderingen, het voorbereiden van acties, het schilderen van spandoeken.
Zorg voor rechtvaardigheid en inclusiviteit – the just transition
Bijvoorbeeld:
- Onderteken petities.
- Loop mee in betogingen.
- Ga mee deur-aan-deur voor meer klimaatbetrokkenheid.
- Verdiep je in andere culturen, wereldbeelden en spreek je uit.
Je politieke handafdruk
Bijvoorbeeld:
- Stem op een partij met hoge klimaatambities.
- Steun politici die hun nek uitsteken of mail een politicus met een vraag of opmerking.
- Dien een voorstel in bij de gemeenteraad.
- Word lid van een politieke partij (of meerdere) en/of ga zelf de politiek in.
- Hang een affiche op je raam
Gebruik je creativiteit!
Bijvoorbeeld:
- Maak een toneelstuk, kunstwerk, gedicht, lied, tekst over je gevoel bij de urgentie van een ernstig klimaatbeleid.
- Maak een raam- of stoeptekening over klimaat.
- Sluit je aan bij de klimaatdichters.
- Organiseer een originele actie op het werk / in je straat / op het familiefeest.
Kaart de urgentie aan
Bijvoorbeeld:
- Op de barricaden! Sluit je aan bij een actiegroep zoals Code Rood of Extinction Rebellion (XR).
- Spreek je uit in je job of laat het bestuur / de directie zich uitspreken.
Laat je hart spreken
Bijvoorbeeld:
- Deel over jouw eco-emoties.
- Vraag naar de emoties van de ander over klimaat.
- Voer een gesprek over klimaatspagaten.
- Kom terug op een opmerking van iemand die bij jou is blijven hangen.
Dit is al een uitgebreide lijst, maar ze is zeker niet compleet!
