Confirmation bias

bias: een bewuste of onbewuste vooringenomenheid, uitgangspunt of vooroordeel in denken en handelen.

Mensen meer informatie geven over klimaatverandering, zorgt bijna nooit voor meer actie. 

We herhalen: Mensen meer informatie geven over klimaatverandering, zorgt bijna nooit voor meer actie. 

Voor veel mensen is dit nieuw. En ook als je dit al vaker hebt gehoord, blijft het moeilijk om dit toe te passen in de praktijk.

Want dit is wat we vaak willen: mensen overtuigen.

En dit is hoe we denken dat dat moet: met goede argumenten. Met kennis uit boeken en artikelen. Met grafiekjes. Of toch in ieder geval met feiten. 

Wellicht heb je zelf ook weleens verzucht ‘Waarom weten anderen dit niet?!’ of heb je iemand een boek aangeraden in de hoop dat diegene daarna zou veranderen. 

Met dat idee van overtuigen komen mensen ook naar de workshops van KlimaatContact, met de hoop dat ze:

• De ‘juiste’ argumenten gaan leren
• Wij ze vertellen welke thema’s ze moeten gebruiken om anderen mee te nemen
• Trucjes gaan leren: begin je gesprek op deze manier, zeg dan dit woord, blijf weg van die term en je hebt de ander zó mee

Zo werkt het – helaas – niet. 

Meer dan de juiste argumenten en een rugzak vol feitenkennis, moet je ervoor zorgen dat je gesprekspartner openstaat om iets te horen over klimaat.

Wat maakt dat we vaak niet openstaan om iets te horen over klimaat?

Onder andere Confirmation bias: vrij vertaald het bevestigingsvooroordeel; dit is de neiging om informatie te zoeken en te selecteren die onze bestaande overtuigingen ondersteunt.

Oftewel: we geloven eerder dat wat we al geloofden.

Voorbeelden van confirmation bias

In de workshopreeks Vergroot je handafdruk hebben we het over klimaatvriendelijke voeding. Een beetje theorie, onderzoeken welke rol voeding speelt in ons leven en vooral: leren hier gesprekken over voeren. 

Als je kijkt naar klimaatvriendelijk eten, dan heeft WAT je eet véééél meer impact dan hoe het verpakt is*. Dus voor het klimaat: kies voor plantaardig in plaats van dierlijk.

Als dat in een herbruikbare verpakking kan: top! Maar als dat in een plastieken potje zit, dan is dat vaak alsnog een klimaatvriendelijkere keuze dan iets dierlijks. 

Veel mensen zijn daardoor verbaasd. Het gaat in tegen wat we geloven (namelijk: plastic is een klimaatprobleem). Niet iedereen gelooft het meteen. 

❗Let wel: we zijn geen pro-plasticclub. We zijn groot voorstander van meer herbruikbare verpakkingen. Voor onze gezondheid, tegen milieuvervuiling. Het is supergoed dat ondertussen geweten is dat we beter moeten omgaan met plastic. 

Een ander voorbeeld: als je buurman gelooft dat het wel meevalt met die klimaatverandering, dan zal hij vooral tekenen opvangen die dat bevestigen.

Confirmation bias werkt ook de andere kant op. Waarschijnlijk valt jou juist op hoe groot het klimaatprobleem is. Je ziet dat de bloesem dit jaar veel te vroeg was, jij pakt het nieuws over de heetste maanden ooit binnen, je mist de sneeuw en het schaatsen etc.

Ook dat is confirmation bias. Je gelooft dat klimaatverandering aan de gang is, en vanaf dan kun je het niet meer niet zien.

Weten van deze bias kun je gebruiken om mild te zijn naar anderen toe. Jouw gesprekspartner leest waarschijnlijk andere informatie. Of leest dezelfde informatie, maar onthoudt andere zaken. Wat voor jou evident is, daar kijkt een ander overheen.

We zien als het ware allemaal een andere versie van de wereld om ons heen. Wat heeft dat voor invloed op onze gesprekken? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat mensen openstaan voor kennis over klimaatverandering?

Probeer te begrijpen wat de situatie van de ander is.

Ga op zoek naar gemeenschappelijke waarden. Misschien is de buurman wél een natuurliefhebber, en vinden jullie daar een gemeenschappelijke voedingsbodem. Of vinden jullie beiden gezondheid belangrijk, of liefde voor dieren. 

Voer gesprekken over ervaringen in plaats van feiten. Rond voeding kun je het bijvoorbeeld hebben over welke tradities en gewoonten invloed hebben op jouw manier van eten.

*Zie bijvoorbeeld de Keuzeboom uit het boek De verborgen impact van Babette Porcelijn